Türkiye’de dini gruplar son 30 yılda toplumda ve siyasetteki hızlı değişime paralel bir biçimde hızlı ve kapsamlı değişimler geçirmektedirler. Bu değişimin analiz edilmesi, anlaşılması ve gelecekte alabileceği biçimlerin ortaya konulması belirli politikaların üretilebilmesi için önem arz etmektedir. Bu çerçevede İLEM Toplum Çalışma Grubu 15 Kasım 2014 tarihinde “Türkiye’de Dini Grupların Değişimi” başlıklı bir çalıştay düzenlemiştir.
Türkiye’de dini grupların toplumsal konumlarının cumhuriyet boyunca devletin din politikaları ile yakından ilişkilidir. Devletin dine olan mesafesi, dini hizmetleri yürütme biçimi, dinsel söyleme müdahil olma veya ondan faydalanma biçimleri dini grupların da varlıklarını ve bu varlıklarının toplumsal tezahürlerini doğrudan etkilemektedir. Bu çerçevede son 30 yıllık dönemde devletin din siyasetinde yaşanan çok derin dalgalanmalar dini grupları da derinden etkilemiştir. 1980’lerde uygulanan devlet dindarlığı politikaları, 1990’larda dini dışlayıcı ve dini grupları sindirici politikalar ve nihayet 2000’lerde dini grupları devlet siyasetine eklemleme siyaseti bu grupların yapısını, işlevini ve çalışmalarını derinden etkilemiştir.
1980 sonrasındaki dönüşüm sadece devlet siyaseti ile de ilgili değildir. Ekonominin, toplumun ve siyasetin esaslı bir biçimde değiştiği bu dönemde dini gruplar da bundan etkilenmiştir. Genel olarak küresel sisteme uyum ve alttan modernleşme ile niteleyebileceğimiz bu dönemde benzer bir değişimin dini gruplarda da yaşandığı söylenebilir. Bu dönemde dini gruplar dünyaya açılmış, uluslararasılaşmış, “modern” kalıpları devralmış ve nihayetinde çoğunlukla bir “sivil” harekete dönüşmeye başlamışlardır. Çalıştayda, dini grupların bu dönüşümü ele alınmıştır.
15 Kasım 2014 / November Cumartesi / Saturday / İstanbul
09:30-10:00 Kayıt-Açılış
10:00-11:00 Çerçeve Sunumlar
Türkiye’de Modernleşme ve Dini Gruplar
Mahmut Hakkı Akın, Marmara Üniversitesi
Diyanet ve Örgütlü Dini Yapı ve Cemaatler
Necdet Subaşı, DİB
11:00-12:30 Müzakere/Tartışma
12:30-13:30 Öğlen Yemeği
13:30-14:00 Birinci Oturum
Nurculuktan Post-Nurculuğa: Gülen Cemaatinin Doğuşu ve Dönüşümü
Celalettin Çelik, Erciyes Üniversitesi
14:00-15:00 Müzakere/Tartışma
15:15-15:45 İkinci Oturum
Değişen Dünyaya Değişmeyen Meydan Okuma: Toplumsal Değişim Karşısında Süleymancılık
Mustafa Aydın, Selçuk Üniversitesi
15:45-16:45 Müzakere/Tartışma
17:00-17:30 Üçüncü Oturum
Tarikatten Cemaate Menzil’in Dönüşen Örgütsel ve Sosyal Yapısı
Adem Efe, Süleyman Demirel Üniversitesi
17:30-18:30 Müzakere/Tartışma
18:30-19:00 Genel Tartışma ve Yeni Çalışma Önerileri
19:00-21:00 Akşam Yemeği
Adem Efe, SDÜ, İlahiyat Fak.
Ahmet Uysal, Marmara Üniv. Ortadoğu Enst.
Celaleddin Çelik, Erciyes Üniv. İlahiyat Fak.
Faruk Karaaslan, Erciyes Üniv. Sosyoloji Böl.
Hasan Karataş, Saint Thomas Univ. Department of History
İsmail Çağlar, Zaim Üniv. Sosyal Hizmetler Böl.
Lütfi Sunar, İstanbul Üniv. Sosyoloji Böl.
M. Ali Büyükkara, İstanbul Şehir Üniv. İlahiyat Fak.
M. Hakkı Akın, Marmara Üniv. Halkla İlişkiler Böl.
Mustafa Ali Minarlı, Marmara Üniv. İletişim Fak.
Mustafa Aydın, Selçuk Üniv. Sosyoloji Böl.
Mustafa Tekin, İstanbul Üniv. İlahiyat Fak.
Necdet Subaşı, DİB
Nurullah Ardıç, İstanbul Şehir Üniv. Sosyoloji Böl.
Tayfun Amman, Sakarya Üniv. Sosyoloji Böl.
Ümit Aktı, DPU İlahiyat Fak.
Vejdi Bilgin, Uludağ Üniv. İlahiyat Fak.
Muhammet Özdemir Katip Çelebi Üniv. Felsefe Bölümü
Ahmet Köroğlu
Veli Karataş
Esra Sözalmaz
Merve B. Üçer, İstanbul Üniv. İlahiyat Fak.
Arife Gümüş, İstanbul Üniv. İlahiyat Fak.
Senanur Avcı, İstanbul Şehir Üniv. Sosyoloji Böl.
Merve Akkuş, İstanbul Şehir Üniv. Sosyoloji Böl.
Nuriye Kayar, İLEM