Memlük Entelektüel Tarihi Çalıştayı, Memlükler dönemi üzerine yapılacak entelektüel tarih çalışmaları için bir zemin oluşturmayı, bu konudaki tartışma alanlarını görünür ve izlenebilir hale getirmeyi hedeflemektedir. Çalıştayda Memlükler dönemi entelektüel tarih çalışmaları fıkıh, hadis, ulemâ ve sosyal pratik alanları olmak üzere dört temel bahis üzerinden ele alınacaktır. Öncelikle Memlükler dönemi fıkıh çalışmaları üzerine bir değerlendirme yapılacak, daha sonra Memlük adlî sisteminin hususiyetleri ve Memlükler dönemi furûk ve kavâid literatürü üzerine yapılan çalışmalar ele alınacaktır. Ardından Memlük entelektüel tarihi çalışmaları için vazgeçilmez bir isim olan Makrîzî ile ilgili modern çalışmaların değerlendirmesine geçilecek, Makrîzî’nin eserleri üzerinden darülhadislerin tarihine odaklanan çalışmalar ve Memlükler dönemi hadis rivayet geleneğinde ulemâ ailelerinin rolü konuları ele alınacaktır. Bundan sonraki kısımda Memlükler döneminde mansıpların, âlimlerin sosyal hayatında oluşturduğu dönüşümü konu edinen çalışmaların yanı sıra bilgi ve otorite mücadelesi çerçevesinde beşik uleması problemi ve Memlük-Osmanlı geçiş ulemasının ilmî hayattaki rolü üzerine yapılan modern çalışmalara yer verilecektir. Son olarak Memlükler dönemine yoğunlaşan entelektüel tarih araştırmalarında büyük bir ilgi gören popüler kültür çalışmaları üzerinde durulacak, ardından dönemin tasavvuf geleneğini ve pratiklerini inceleyen literatürde kadın sûfîler ve şeyhalar hakkındaki çalışmalar ile tasavvufî pratiklerin icra edildiği hankahları ele alan çalışmaların bir değerlendirmesi sunulacaktır.
Çalıştayın nihai hedefi, Memlükler döneminde ulemâ, ilim kurumları ve ilmî faaliyetleri odağına alan modern çalışmalarda görülen eğilimlerin ve alandaki ilgili tartışmaların değerlendirilmesi ve yeni problematiklerin belirlenmesi olacaktır.
Memlük Entelektüel Tarihi Çalıştayı, 20 Mart 2021 Cumartesi günü 09:45’de İLEM TV Youtube kanalında canlı olarak yayınlanacaktır. Tüm ilgililer davetlidir.
| 09:45-10.00 Açılış Oturumu | Abdulkadir Macit, İlmi Etüdler Derneği Başkanı Büşra Sıdıka Kaya, Memlük Entelektüel Tarihi Çalıştayı Koordinatörü Ertuğrul İ. Ökten, Düzenleme Kurulu Üyesi Halil İbrahim Erol, Düzenleme Kurulu Üyesi |
| 10:00 – 11:00 I. Oturum | MEMLÜKLER DÖNEMİ FIKIH ÇALIŞMALARI Tuncay Başoğlu, Oturum Başkanı M. Emin Canlı, “Modern Dönemde Memlükler Üzerine Oluşan Fıkıh Literatürü” M. Fatih Yalçın, “Jorgen S. Nielsen’in Memlükler Dönemi Adli Sistemine Dair Çalışmaları” Sümeyye Olgaç, “Memlükler Dönemi Furuk ve Kavaid Literatürü Üzerine Bir Değerlendirme” |
| 11:30 – 12:30 II. Oturum | MEMLÜKLER DÖNEMİ MAKRİZİ VE HADİS ÇALIŞMALARI Halit Özkan, Oturum Başkanı Tuba İşçimen, “Mamluk Studies Review’daki Makrizi Çalışmaları” Fatma Kübra Akyüz, “Kâmiliyye ve Şeyhûniyye Dârülhadisleri Hakkında Makrîzî Ne Söyler?” Nagihan Emiroğlu, “Hadis Rivayet Geleneğinin Bir Parçası Olarak Memlükler Döneminde Kadın Olmak” |
| 13:00 – 14:00 III. Oturum | MEMLÜKLER DÖNEMİ ULEMÂ ÇALIŞMALARI Abdurrahman Atçıl, Oturum Başkanı M. Enes Midilli, “Memlük Ulemâsını Mansıplar Üzerinden Çalışmak: Âlimlerin Mansıplarla İlişkilerine Farklı Yaklaşımlar” Büşra S. Kaya, “Bilgi ve Otorite Arasında ‘Beşik Ulemâsı’ Problemi” Gürzat Kami, “Memlük-Osmanlı Geçiş Döneminde Suriye ve Mısır’da İlmî Hayat ve Ulemâ: Bir Literatür Değerlendirmesi” |
| 14:30 – 15:30 IV. Oturum | MEMLÜKLER DÖNEMİ BİLGİ VE SOSYAL PRATİK ÜZERİNE ÇALIŞMALAR Fatih Yahya Ayaz, Oturum Başkanı Ömer Faruk İlgezdi, “Memlükler Dönemi “Popüler Kültür” Literatürü Üzerine Bir Değerlendirme” Habibe Şeyma Akyüz, “Memlükler Döneminde “Şeyhâ” Kavramı Ekseninde Kadın Çalışmaları Ümmügülsüm Tokgöz, “Memlük Kahire’sinde İslâmî İlimlerin Yüksek Öğretim Mekânı Olarak Hankahlar” |
|
16:00 – 17:00 Kapanış Oturumu | GENEL MÜZAKERE, İMKANLAR, YOLLAR VE PROBLEMLER Dr. Büşra S. Kaya, Oturum Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ertuğrul İ. Ökten, Müzakereci Doç. Dr. Tuncay Başoğlu, Müzakereci Prof. Dr. Halit Özkan, Müzakereci Doç Dr. Abdurrahman Atçıl, Müzakereci Prof. Dr. Fatih Yahya Ayaz, Müzakereci |
Büşra Sıdıka Kaya
Ertuğrul Ökten
Halil İbrahim Erol
Sümeyye Olgaç
